Biznes fəaliyyətində müqavilələr sahibkarın həm hüquqlarını qoruyan, həm də öhdəliklərini müəyyən edən ən mühüm alətlərdən biridir. Lakin bəzən sahibkarlar müqavilə şərtlərinə kifayət qədər diqqət etmədikləri üçün gələcəkdə ciddi hüquqi və maliyyə problemləri ilə üzləşirlər. Müqavilə imzalanarkən diqqət edilməli olan əsas məqamlar bunlardır:
1. Müqavilə tərəflərinin düzgün müəyyən olunması
- Müqavilədə tərəflərin tam hüquqi adı, VÖEN-i, hüquqi ünvanı və nümayəndəlik səlahiyyəti olan şəxsin adı göstərilməlidir.
- Nümayəndənin müqavilə imzalamaq səlahiyyəti olmasını təsdiq edən sənəd (etibarnamə və ya təsis sənədlərinə əsaslanan səlahiyyət) mütləq yoxlanılmalıdır.
2. Müqavilənin predmeti
- Razılaşmanın nəyə aid olduğu (mal, xidmət, iş) açıq şəkildə yazılmalıdır.
- Əgər mal və ya xidmətlər konkret parametrlərə malikdirsə (keyfiyyət, ölçü, miqdar), onlar detallı göstərilməlidir.
3. Qiymət və ödəniş şərtləri
- Qiymət manatla və ya xarici valyuta ilə göstərilməlidir.
- Ödəniş müddəti, üsulu (nağdsız, akkreditiv, hissə-hissə) açıq şəkildə qeyd edilməlidir.
- Gecikmə olduqda tətbiq ediləcək faiz və ya cərimə şərtləri əvvəlcədən yazılmalıdır.
4. Hüquq və öhdəliklər
- Hər iki tərəfin üzərinə düşən öhdəliklər birmənalı şəkildə ifadə olunmalıdır.
- Sahibkar mütləq mal və ya xidmətin keyfiyyətinə, vaxtında təhvil verilməsinə dair şərtləri də müqaviləyə əlavə etməlidir.
5. Məsuliyyət və maliyyə sanksiyaları
- Müqavilə şərtləri pozulduqda hansı məsuliyyət tədbirlərinin tətbiq olunacağı əvvəlcədən qeyd olunmalıdır.
- Cərimə məbləği, təzminat və zərərin ödənilməsi halları aydın göstərilməlidir.
6. Mübahisələrin həlli
- Mübahisələrin həlli üçün məhkəmə və ya arbitraj seçimi göstərilməlidir.
- Ən çox yayılmış praktika tərəflərin Azərbaycan Respublikasının məhkəmələrində mübahisələri həll etməsini nəzərdə tutur.
7. Müddət və ləğv şərtləri
- Müqavilənin qüvvədə olma müddəti, yenilənmə qaydası və vaxtından əvvəl ləğv edilmə halları açıq şəkildə yazılmalıdır.
- Ləğv şərtləri yazılmadıqda sahibkar əlavə risk daşıyır.
8. Əlavə şərtlər
- Müqavilədə məxfilik, intellektual mülkiyyət hüquqları, fors-major hallar (təbii fəlakət, müharibə, pandemiya və s.) da nəzərdə tutulmalıdır.
✅ Nəticə
Sahibkar üçün müqavilə sadəcə bir sənəd deyil, biznes münasibətlərinin “təhlükəsizlik zəmanəti”dir. Ona görə də, hər hansı müqaviləni imzalamazdan əvvəl hüquqi məsləhət almaq, şərtləri diqqətlə oxumaq və tərəflərin öhdəliklərini dəqiq müəyyənləşdirmək vacibdir.